نوآوری در دنیای گوشی‌های هوشمند؛ مصرف‌کننده واقعی کیست؟

همیشه دیدن ویژگی‌های جدیدی که تولیدکنندگان بزرگ گوشی مانند اپل، سامسونگ و گوگل به دستگاه‌های پرچمدار اضافه می‌کنند، می‌تواند جذاب باشد. با این حال، همین هیجان در چند سال گذشته به‌دلیل ارائه ویژگی‌هایی کمتر قابل استفاده و کاربردی کاهش یافته و شرکت‌ها هم به‌جای ارائه ویژگی‌های تاثیرگذار مانند لنزهای اضافی دوربین یا سنسور اثرانگشت زیرنمایشگر، تمرکز خود را بیشتر روی قابلیت‌های نه‌چندان کاربردی هوش مصنوعی و تغییراتی مانند کمرا کنترل قرار داده‌اند.

در حالی که برای برخی ممکن است این ویژگی‌های جدید مفید باشد، اما برای اکثر افراد چیز خاصی تغییر نکرده و به همین دلیل، صرف هزینه قابل‌توجه را برای مدل‌های جدیدتر را قانع‌کننده نمی‌دانند. به هر حال، در چنین شرایطی، بازار رقابتی گوشی‌های هوشمند به نوآوری‌های تکان‌دهنده‌ای نیاز دارد و در همین راستا، شرکت‌هایی هستند که برنامه‌هایی را برای آینده دارند.

برای مثال، همین عرضه گوشی سه‌تکه هواوی میت در سال گذشته، تحول هیجان‌انگیزی را در میان گوشی‌های تاشو ایجاد کرد و باعث شد تا شرکت‌هایی مثل سامسونگ از آن راکد ماندن خسته‌کننده بیرون بیایند. در همین حال، گفته می‌شود که سامسونگ به‌شدت روی گوشی تاشو خود با نمایشگر سه‌گانه کار می‌کند که البته چنین نوآوری‌هایی برای حفظ جایگاه سامسونگ در نقش رهبری گوشی‌های هوشمند اندرویدی ضروری است.

در واقع، امروزه به‌نظر می‌رسد که سیاست کلی تولیدکننده‌های گوشی به‌گونه‌ای است که در عرضه ویژگی‌های جدید، غالبا سود و اهداف خود را در نظر می‌گیرند و این باعث شده تا کاربران با قابلیت‌ها و ویژگی‌هایی روبرو شوند که عملا چندان استفاده‌ای برای همه کاربری‌ها ندارند. به‌هر حال، نوآوری کاربر محور در بازار گوشی‌های هوشمند یکی از ضروری‌ترین موارد است و کاربران هم انتظار ویژگی‌ها و نوآوری‌هایی را دارند که به قیمت تجربه تمام نشود.

نوآوری‌های جدید قبلا تاثیرگذاری بیشتری داشتند

چند سال پیش شاهد اضافه شدن ویژگی‌های بودیم که تاثیر معنادار و قابل‌توجهی بر تجربه کاربری داشت. در حالی که برخی از گوشی‌های قبلی دارای دو دوربین بودند، گوشی HTC One M8 که در آوریل 2014 عرضه شد، اولین گوشی بود که از دوربین دوگانه مانند گوشی‌های هوشمند امروزی استفاده می‌کرد.

این شروع مسیر نوآوری دوربین گوشی‌های امروزی بود که با اضافه شدن لنزهای بیشتر و همه‌کاره‌تر، کاربران توانستند تصاویر بهتر و متنوعی را بگیرند. برخی از تولیدکنندگان، از دو لنز برای بهبود حجم داده‌های جمع‌آوری شده، بهتر جلوه دادن عکس‌ها و افزودن عمق به تصاویر استفاده می‌کنند. برخی برندهای دیگر، لنزهای عریض، تله‌فوتو یا ماکرو را برای گرفن عکس‌هایی با میدان دید وسیع‌تر، زوم بهتر یا کیفیت کلوزآپ بهبودیافته‌تر اضافه کردند.

این لنزهای دوربین اضافی، باعث شد تا گوشی‌های هوشمند کاربردی‌تر شوند. پیش از این، دوربین گوشی‌های هوشمند سابق به‌دلیل برخورداری از سخت‌افزار ضعیف، نمی‌توانستند تصاویر باکیفیتی را ثبت کنند، اما اضافه شدن سخت‌افزار و البته نرم‌افزار بهبودیافته برای عکاسی، تحول چشم‌گیری را در این زمینه به‌وجود آورد و برای وسعت تاثیر آن باید گفت که حتی امروزه نیز گوشی‌های هوشمند، تحت تاثیر آن قرار دارند. در واقع، این تحول باعث شد تا گوشی‌های هوشمند، رقیب سرسختی برای دوربین‌های دیجیتالی اختصاصی باشند و امروزه برخی از مدل‌های پرچمدار به‌لطف بهره‌مندی از همان نوآوری، حتی عملکردی فراتر از دوربین‌های دیجیتالی دارند.

مثال دیگر، باز کردن قفل دستگاه به روش بیومتریک است. در روزهای اولیه عرضه گوشی‌های هوشمند، کاربران می‌توانستند از پین یا رمز عبور برای تامین امنیت گوشی استفاده کنند. با این حال، بسیاری از مردم گوشی‌های خود را قفل نمی‌کردند، به‌خصوص در گوشی‌های غیرهوشمند یا همان فیچر فون‌ها که فقط امکان تماس و ارسال پیام وجود داشت. این تصمیم قبل از داشتن انواع مهمی از اطلاعات شخصی روی دستگاه‌ها بود، بناراین قفل کردن گوشی به اندازه امروز مهم به‌نظر نمی‌رسید.

همان‌طور که محبوبیت گوشی‌های هوشمند فراتر رفت، قفل کردن دستگاه‌ها اهمیت بیشتری پیدا کردند، اما کاربران همچنان از وارد کردن پین یا رمز عبور خسته شده بودند و این نشان می‌داد که صنعت گوشی‌های هوشمند به یک نوآوری نیاز دارد. در همین حال، در سپتامبر 2013، آیفون 5 اس عرضه شد که به تاچ آیدی، اسکنر اثرانگشت روی دکمه هوم مجهز شده بود. این به کاربران راه ساده‌تری را برای باز کردن قفل دستگاه‌ها ارائه می‌داد که علاوه‌بر خسته کننده نبودن، جذابیت خاصی نیز داشت.

در حالی که گوشی‌های اندرویدی مانند موتورولا آتریکس در سال 2011، سنسور اثرانگشت چندان کاربردی نداشتند، آیفون 5 اس آن را محبوب کرد. در واقع، همین تاچ‌آیدی شرکت‌هایی بزرگی مانند سامسونگ و سونی را وادارد کرد تا در سال 2014، اسکنر اثرانگشت را به گوشی‌های هوشمند اضافه کنند و حالا در مدل‌های امروزی نیز رایج است. 
اگرچه سنسور اثرانگشت یکی از ویژگی‌های رایج گوشی‌های هوشمند است، تشخیص چهره یکی دیگر از گزینه‌های امنیتی بیومتریک محبوب به‌شمار می‌آید. در حالی که پلتفرم اندروید در سال 2011 با انتشار اندروید 4.0، سیستم تشخیص چهره را معرفی کرد، اپل در سال 2017 با عرضه سری آیفون ایکس، محبوبیت آن را چندین برابر کرد.

نسخه‌های اولیه فیس آنلاک اندروید از دوربین جلو استفاده می‌کردند که در بیشتر مواقع با مشکلاتی مواجه بود. در همین حال، نسخه اپل هم از دوربین جلو و سنسوهایی استفاده می‌کرد که ماتریس نقطه‌ای را برای تشخیص بهتر چهره کاربر نشان می‌دادند. در حالی که گوشی‌های اندرویدی مانند سری پیکسل 4 و هواوی میت 20 پرو با قابلیت‎‌های تشخیص چهره فوق‌العاده‌ای وجود داشتند، اما هیچ گوشی اندرویدی موفقی را که می‌توانست از تکنولوژی بالا اپل برخوردار باشد را نمی‌تواند پیدا کرد.

این یکی دیگر از ویژگی‌هایی است که تجربه کاربری را بهبود بخشیده است. باز کردن آسان‌تر قفل گوشی، کاربران را تشویق می‌کرد تا گوشی را قفل کرده و از داده‌های خود محافظت کنند. همچنین کاربران ایمنی بیشتری نیز دارند، زیرا به‌طور کلی هک کردن قفل بیومتریک دشوارتر از رمز عبور یا پین است. این دو ویژگی مفید و البته نوآوری در گوشی‌های هوشمند، توانسته با بهبود تجربه کاربری حتی گوشی‌های امروزی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

ویژگی‌های جدید کمتر هیجان‌انگیز هستند

برخلاف ویژگی‌های اضافه شده در طول پنج سال گذشته یا بیشتر، قابلیت‌های امروزی ارزش کمتری دارند. در طول چند سال گذشته، تولیدکننده گوشی‌های هوشمند با معرفی قابلیت‌های هوش مصنوعی به‌عنوان بزرگ‌ترین ویژگی‌های اضافه شده در تاریخ اسمارت فون‌ها، به‌نوعی کاربران را از این ویژگی‌ها دلسرد کرده‌اند.

در واقع، قابلیت‌های هوش مصنوعی امروزه با آن‌چه تولیدکننده‌ها اعلام می‌کنند، مطابقت چندانی ندارند و مواردی که کاربری بیشتری دارند، مانند ویرایش عکس یا بررسی درستی متن، از سال‌های گذشته وجود داشته و نمی‌توان اساس نحوه کار آن‌ها را پلتفرم هوش مصنوعی دانست. در کنار این ویژگی‌ها، قابلیت‌هایی مانند خلاصه‌سازی اعلان‌ها یا بازنویسی متن بخش زیادی از کاربری را به‌خاطر عملکرد نادرست بیشتر از دست داده‌اند.

البته برخی از این ویژگی‌ها، مانند همین خلاصه‌سازی اعلان‌ها، می‌توانند مفید باشند، اما فعلا آن‌قدر ضعیف اجرا می‌شوند که فعلا ارزش پرداخت چنین هزینه بالایی را ندارند و در موقعیت‌های کاربری لازم، عملکرد درستی را ارائه نمی‌دهند.

یکی دیگر از ویژگی‌های جدید که فعلا عملکرد بسیار ضعیفی داشته است، دکمه کمرا کنترل دوربین سری آیفون 16 است. اپل در سال 2023، دکمه اکشن باتن با مدل‌های آیفون 15 پرو عرضه کرد، اما قرار دادن آن برای استفاده به‌عنوان یک دکمه واقعی کنترل دوربین چالش‌های خاصی داشت، بنابراین تصمیم گرفت تا در سری بعد، یعنی آیفون 16 دکمه کمرا کنترل را ارائه کند که یک دکمه حساس به فشار برای فعال کردن و تغییر پارامترهای مختلف دوربین است.

در حالی که به‌نظر می‌ر‌سید این همان ویژگی است که کاربران به آن نیاز داشتند، اما پس از استفاده بسیاری از کاربران در مورد نحوه عملکرد کمرا کنترل دوربین سری آیفون 16 ابراز نارضایتی کردند.

اکثر شکایت‌ها در مورد کمرا کنترل این است که فشار دادن دکمه به سختی انجام شده و این در حین فشار دادن برای عکاسی، تصاویر را تا کرده یا با حرکت ناخواسته، باعث می‌شود تا کادر مربوطه به هم بخورد. همچنین بسیاری از کاربران همچنین یک دکمه شاتر با قابلیت کشیدن انگشت برای زوم را می‌خواستند و کمرا کنترل هم چنین ویژگی دارد، اما با ویژگی‌های دیگری که تجربه استفاده از این دکمه را پیچیده‌تر می‌کند، اگرچه ایده عالی است، اما به‌خوبی اجرا نشد.

موارد ذکر شده تنها دو مورد از ویژگی‌هایی هستند که به‌جز تحمیل هزینه بالا، چیزی برای کاربران نداشته‌اند. در حالی که برخی ایده‌ها خوب هستند، اما به‌دلیل ضعف در اجرا یا موارد دیگر، اهمیت چندانی برای مصرف‌کننده عمومی ندارد.

نوآوری‌های امروزی گیج‌کننده به‌نظر می‌رسند

نوآوری‌های مدرن گوشی‌های هوشمند بیشتر شبیه آزمایش‌ و تست‌هایی است تا نوآوری برای بهتر کردن دستگاه و در این میان هم کاربران به‌نوعی همان آزمایش‌کنندگان نسخه بتا هستند. براساس یک نظرسنجی صورت گرفته در آگوست 2024، نشان داد که کاربران گوشی‌های هوشمند بیشتر به عمر باتری (61 درصد)، فضای ذخیره‌سازی (46 درصد) و قابلیت‌های دوربین (38 درصد) اهمیت می‌دهند. قابلیت‌های هوش مصنوعی تنها برای 18 درصد از پاسخ‌دهندگان دلیل اصلی برای ارتقا به مدل‌های پیشرفته‌تر بود.

قابلیت‌های هوش مصنوعی امروزی در تضاد کامل با عمر باتری و ذخیره‌سازی بهتر دستگاه‌ها هستند. قابلیت‌های هوش مصنوعی به پردازش‌های لوکال روی دستگاه نیاز دارند و این بخش قابل‌توجهی از قدرت پردازشی، عمر باتری و فضای ذخیره‌سازی گوشی را در اختیار آن‌ها قرار خواهد داد. اگرچه گوشی‌های امروزی بزرگ‌تر و ظرفیت باتری آن‌ها هم بالا است، اما افزایش تقاضای این پردازنده در حال صعود بوده و در برخی موارد از ظرفیت افزایش یافته نیز پیشی می‌گیرند.

بسیاری از قابلیت‌های هوش مصنوعی هم نیمه‌کاره به‌نظر می‌رسند. هوش مصنوعی، به‌طور کلی مشکلاتی داشته که باعث شده حتی ویژگی‌های کاربردی آن نیز تحت تاثیر قرار بگیرند. در واقع، به‌جای این که قابلیت‌های جدید گوشی‌های هوشمند پس از آزمایش و تست کامل عرضه شوند، در همان نسخه‌های اولیه ارائه می‌شوند و این کاربران هستند که مجبورند با آزمایش نسخه‌های بتا، مشکلات آن را عنوان کنند.

مسئله بزرگ دیگر در تکنولوژی و اقتصاد این است که همه چیز در حال گران شدن است. سال‌ها پیش، گوشی‌های پرچمدار در حد صدها دلار قیمت داشتند، اما در حال حاضر قیمت آن‌ها نزدیک یا بیش از 1000 دلار است و این باعث شده برای اغلب مردم غیرقابل دسترس باشند. اکثر مردم یک گوشی قابل اعتماد با باتری خوب، فضای ذخیره‌سازی مناسب و دوربین کارآمد می‌خواهند. قابلیت‌های نیمه‌کاره هوش مصنوعی و ضررهای که شرکت‌ها به آن وارد کرده‌اند، باعث شده تا قیمت گوشی‌ها افزایش یابند که در نتیجه عموم مردم دیگر دسترسی چندانی به پرچمداران باکیفیت ندارند.

تولیدکنندگان باید به نوآوری ادامه دهند

در حالی که کاربران هم مهم هستند، اما تولیدکنندگان هم باید از طریقی کسب درآمد کنند و به‌همین دلیل، یکی از ابزارهایی که هزینه زیادی برای شرکت‌ها تحمیل نمی‌کند، اما می‌تواند اثربخشی فوق‌العاده‌ای در فروش و سود داشته باشد، نوآوری واقعی است.

 نوآوری، شرکت‌ها در مقایسه با رقبا متمایز کرده و هم با متفاوت کردن یک محصول، سود فراوانی از آن نصیب تولیدکننده می‌شود. با این حال، هیچ یک از این‌ها نباید به قیمت تجربه کاربر تمام شوند.

کاربران نهایی، مشتریان اصلی تولیدکننده‌ها هستند و به‌همین دلیل، تولیدکننده‌ها هم باید با تمرکز بر رفع نیازهای خود، سعی در متمایز شدن نسبت به رقبا داشته باشند. به‌جای سبقت گرفتن از رقبا با قابلیت‌های خاص و جذاب، می‌توانند با رفع نیازها و خواسته‌های اصلی کاربر، آسان‌تر به اهداف خود برسند.