تشخیص هویت با عنبیه چشم (Iris Recognition) چگونه ممکن است؟

از جایتان تکان نخورید! شما با عنبیه‌ی چشمتان شناسایی شده‌اید! این روزها تشخیص هویت افراد با کمک ویژگی‌های بیومتریک هر فرد نظیر اثرانگشت، الگوی چهره و الگوی عنبیه‌‌، صورت می‌پذیرد. آیا باورتان می‌شد روزی فرا برسد که برای شناسایی شما، فقط به چشمانتان نگاه کنند؟ متاسفانه یا خوشبختانه باید خدمتتان عرض کنم که بله باید باورتان شود؛ زیرا آن روز فرا رسیده است! این روزها تشخیص هویت افراد به کمک عنبیه‌ی چشم یکی از مطمئن‌ترین و پیشرفته‌ترین شیوه‌های شناسایی است که هم اکنون در مراکز امنیتی، بانک‌ها و مناطق نظامی استفاده می‌شود.

سلب مسئولیت: سایت جی اس ام در تهیه این متن تبلیغاتی نقشی نداشته و مسئولیتی درباره درستی محتوای آن ندارد.

در این مقاله ما تصمیم داریم بفهمیم:

• تشخیص هویت با عنبیه‌ی چشم چگونه صورت می‌پذیرد و آیا فراگیر شدن این موضوع، خطری برای انسان دارد یا خیر!
• تشخیص هویت با عنبیه‌ی چشم چیست؟
• مزایا و معایب آن کدام است؟
• موارد پرکاربرد استفاده از این تکنولوژی، در کدام سازمان‌ها و با چه هدفی صورت می‌پذیرد؟

پس اگر شما هم کنجکاو هستید درباره‌ی این تکنولوژی بیشتر بدانید و به پاسخ سوال‌های بالا برسید؛ تا انتهای این مقاله همراه ما بمانید تا جواب سوال‌هایتان را پیدا کنید!

چگونه انسان‌ها به فکر استفاده از تکنولوژی تشخیص عنبیه افتادند؟

قدم اول برای شناختن این تکنولوژی پیچیده، این است که بدانیم از کجا سر و کله‌اش پیدا شده است و اولین بار چه کسی به فکر استفاده از این ایده افتاده است. در سال 1980 دو چشم پزشک با بررسی الگوهای عنبیه‌ی افراد مختلف به این نتیجه رسیدند که هیچ دو عنبیه‌ای تا به حال مانند هم ندیده‌اند.
حتی در دوقلوهای همسان نیز، این تفاوت الگوی عنبیه دیده می‌شود. شاید برایتان جالب باشد بدانید که حتی الگوی عنبیه‌ی دو چشم خود شما هم مانند هم نیستند و الگوی عنبیه‌ی چشم راستتان با چشم چپتان متفاوت است.
این دو چشم پزشک با کشف این موضوع، قدم بسیار مهمی در متحول کردن سیستم تشخیص هویت در جهان برداشتند.
زمانی که دانشمندان متوجه شدند عنبیه‌ی چشم هم مانند اثرانگشت یک ویژگی بیومتریک و منحصر به فرد است؛ تصمیم گرفتند از این ویژگی برای احراز هویت افراد استفاده کنند.
این گونه شد که سنسورهای تشخیص عنبیه، راه خود را در مراکز نظامی، سنسورهای امنیت تلفن همراه و انواع مختلف دستگاه‌ حضور و غیاب باز کردند و امروزه جز مطمئن‌ترین و امن‌ترین روش‌های تشخیص هویت به شما می‌روند.

تشخیص هویت با عنبیه‌ی چشم چگونه صورت می‌پذیرد؟

برای این که افراد را از روی عنبیه‌ی چشمشان شناسایی کنند، یک سلسله اتفاقات پیچیده‌ای به وقوع می‌پیوندد که ما از شرح وقایع تخصصی آن قاصریم!
اما با کمال میل حاضریم تا آنچه را که در حد درک عموم از این سیستم پیچیده است، در اختیار شما بگذاریم:
عنبیه یکی از ویژگی‌های بیولوژیک انسان است که در منطقه‌ای محافظت شده –داخل چشم‌ها و پشت پلک- قرار دارد.
رنگ عنبیه عموما آبی یا قهوه‌ای رنگ است و با این که ما خودمان می‌توانیم شمایلی از عنبیه‌مان را در آینه ببینیم، اما دیدن تصویر دقیق عنبیه خیلی هم کار راحتی نیست و نیازمند یک تصویربرداری حرفه‌ای از فاصله‌ی 4 تا 12 سانتی‌متری چشم است.
دکتر جان داگون در سال 1990، الگوریتمی برای پیاده‌سازی و شناسایی الگوی عنبیه‌ی افراد ارائه کرد.
این الگوریتم با استفاده از یکسری محاسبات پیجیده‌ی ریاضی، عملیات شناسایی عنبیه‌ی افراد را مورد بررسی قرار می‌دهد.

حال با دانستن این مقدمه درباره‌ی تشخیص هویت با عنبیه‌ی چشم، می‌خواهیم مراحل تشخیص هویت را با هم بررسی کنیم:

مراحل تشخیص هویت با سنسور عنبیه

• در مرحله‌ی اول باید مقابل دوربین دستگاه قرار بگیرید تا دستگاه بتواند تصویر واضحی از عنبیه‌ی چشمتان بیندازد؛
• پس از ثبت تصویر، دستگاه بررسی می‌کند که آیا تصویر دارای کیفیت و وضوح مناسبی هست یا خیر؛ اگر کیفیت عکس توسط دستگاه تایید شود، دستگاه عکس عنبیه‌ی شما را در پایگاه اطلاعاتی خود ذخیره می‎‌کند اما در غیر این صورت از شما درخواست می‌کند تا یکبار دیگر مقابل دوربین دستگاه قرار بگیرید.
• پس از ذخیره‌ی عکس در پایگاه اطلاعاتی، دستگاه یک الگوریتم ریاضی بین خطوط عنبیه‌ی شما پیدا می‌کند و هویت شما را برای خود تعریف می‌کند.
  از این پس دیگر دستگاه شما را می‌شناسد و هربار جلوی دوربین قرار بگیرید با یک نگاه می‌تواند بفهمد که چه کسی هستید!
• در زمان مراجعه‌ی یک فرد جدید به دستگاه نیز عملکرد دستگاه به این شکل است که دستگاه، یک تصویر از عنبیه‌ی شخص تهیه می‌کند و با داده‌های ذخیره شده در پایگاه اطلاعاتی‌اش تطابق می‌دهد.
  اگر شباهت وجود داشت، دستگاه فرد را شناسایی می‌کند و به او اجازه‌ی تردد می‌دهد اما اگر او را شناسایی نکند؛ به او اجازه‌ی عبور نخواهد داد.

دستگاه حضور غیاب تشخیص عنبیه‌ی چشم

امروزه نیاز به سیستم‌های امنیتی سریع و با امنیت بالا دیگر برای کسی قابل انکار نیست!
استفاده از سیستم‌های کارتی و اثرانگشتی به دلیل سهولت در تقلب، کم کم دارد منسوخ می‌شود  و طرفداران خود را از دست می‌دهد.
همچنین سیستم‌های کدی و رمزی هم دیگر آن سرعت عمل لازم را ندارند.
از طرفی این روزها به دلیل شیوع بیماری کرونا، اهمیت رعایت بهداشت و فاصله‌گذاری اجتماعی هم به شدت احساس می‌شود و بسیاری از روسای سازمان‌ها به دلیل عدم شیوع و انتقال بیماری، استفاده از دستگاه‌های حضور و غیاب کارتی و اثر انگشتی را تعطیل کرده‌اند.
لذا استفاده از دستگاه‌های حضور و غیابی که با دخالت و لمس انسان سر و کار ندارند، بسیار اهمیت پیدا کرده‌اند و توانسته‌اند افراد زیادی را به خود جذب کنند.

انواع دستگاه حضور و غیاب تشخیص چهره نه تنها نیازی به تماس فیزیکی افراد با دستگاه برای شناسایی هویتشان ندارند؛ بلکه امنیت و دقت بسیار بالایی هم در نگهداری اطلاعات اشخاص مختلف دارند و تا کنون تقلبی نتوانسته است در دستگاه‌های عنبیه صورت بپذیرد. به همین دلیل است که مراکز امنیتی، نظامی و فرودگاه‌ها برای شناسایی افراد از دستگاه‌های کنترل دسترسی عنبیه استفاده می‌کنند. از طرفی شرکت‌های سازنده‌ی تلفن همراه نیز به فکر استفاده از این تکنولوژی افتادند تا بتوانند حریم امن‌تری برای مشتریانشان فراهم کنند و اعتماد آن‌ها را بیش از پیش جلب کنند.
در آینده پیش‌بینی شده است که تمامی مدارک و کارت‌های شناسایی نظیر پاسپورت، گواهینامه، کارت ملی و... برچیده می‌شود و برای شناسایی افراد، از تشخیص عنبیه‌ی چشم استفاده می‌شود.
زیرا دیگر کسی نمی‌تواند یک هویت جدید برای خود بسازد و تقلب و جعل هویت به صفر می‌رسد.

اسکنر عنبیه‌ی چشم چیست؟

اسکنرهای عنبیه‌ی چشم، نوع خاصی از اسکنرها هستند که با گرفتن یک تصویر از عنبیه، الگوی چشم را مشخص می‌کند و با تبدیل کردن این الگو به کد، افراد را شناسایی می‌کنند.
اسکنرهای عنبیه روز به روز در حال پیشرفت هستند و امروزه از دوربین‌های CCD برای شناسایی افراد استفاده می‌کنند.
این دوربین‌ها با کمک نور معمولی و نور مادون قرمز (بی‌ضرر برای چشم) تصویر واضحی از چشم افراد می‌گیرند.
این دوربین‌ها قادرند پس از گرفتن تصویر عنبیه، مرکز مردمک، مردمک چشم و حاشیه‌ی عنبیه، مژه‌ها و پلک‌ را از هم تفکیک کند و با تبدیل الگوی عنبیه‌ی مورد نظر به کد، افراد را شناسایی کند.

کاربرد فناوری تشخیص عنبیه‌ی چشم

گفتیم که به دلیل امنیت و دقت بالایی که این سنسورها برای افراد ایجاد می‌کند، سازمان‌ها و شرکت‌های بسیاری خواهان استفاده از این فناوری هستند. اما هزینه‌ی بالای این فناوری گاهی مانعی بر سر راه سازمان‌ها به شمر می‌رود.
حال در این بخش از مقاله می‌خواهیم موارد کاربرد تکنولوژی شناسایی عنبیه را در مکان‌های مختلف با هم بشناسیم:

• در حال حاضر بزرگترین مشتری‌های سنسورهای عنبیه‌ای، بزرگترین فرودگاه‌های جهان هستند.
  برای مثال فرودگاه بین‌المللی Heath row در شهر لندن برای شناسایی مسافرانش از دستگاه کنترل دسترسی عنبیه استفاده می‌کند.
• کاربرد دیگر سنسورهای عنبیه برای شناسایی هویت افراد در بنادر، خشکی و هواپیماهای کشور امارات متحده است.
• دیگر سازمان‌ها نیز مانند سازمان‌های امنیت اطلاعات، مراکز امنیتی، کسب و کارهای آنلاین و دولت‌ها نیز از سنسورهای عنبیه‌ای برای تشخیص هویت افراد استفاده می‌کنند.

پس با توجه به کاربردهای ذکر شده در بالا، دستگاه‌های تشخیص هویت با عنبیه‌ی چشم، طرفداران بسیاری دارند و می‌توانند عملیات تشخیص هویت افراد را با دقت بالا و خطای پایین به انجام برسانند.
در آینده نیز شاهد استفاده‌های گسترده‌تر از سنسورهای عنبیه برای شناسایی افراد در مراکز امنیتی خواهیم بود.

مزایای تشخیص هویت با عنبیه‌ی چشم

استفاده از این فناوری به نسبت نوپا فواید و مزایای بسیاری را برای سازمان‌ها و شرکت‌ها به همراه آورده است.
تعدادی از این مزایا عبارت‌اند از:

• قابلیت و دقت اطمینان سنسورهای تشخیص عنبیه تقریبا 10 برابر سنسورهای اثر انگشتی است؛
• خطای تشخیص هویت این دستگاه‌ها بسیار پایین و نزدیک به صفر است؛
• دیگر اجزای بیولوژیک بدن انسان ممکن است در اثر گذر زمان آسیب ببیند و از بین برود. مثلا اثرانگشت بعضی از افراد که با موارد شوینده سر و کار زیادی دارند پس از مدتی محو می‌شود.
  اما این مشکل در عنبیه‌ی افراد به وجود نمی‌آید زیرا درون چشم‌ها از آن محافظت می‌شود؛
• مزیت دیگر دستگاه‌های تشخیص عنبیه، رعایت بهداشت و عدم انتقال بیماری‌هاست در صورتی که در دستگاه اثرانگشتی، امکان انتقال و شیوع بیماری‌ها از طریق محل حسگر دستگاه وجود دارد.

معایب تشخیص هویت با عنبیه‌ی چشم

حال که مزایای سیستم تشخیص هویت با عنبیه‌ی چشم را گفتیم، به دور از انصاف است که معایب آن را نگوییم.
تشخیص هویت با عنبیه‌ی چشم در کنار مزایای زیادی که دارد، معایبی را هم به دنبال خود یدک می‌کشد که مانع از استفاده‌ی همه‌گیر و گسترده‌ی آن در جهان شده است.
این معایب عبارت‌اند از:

• فناوری تشخیص هویت با عنبیه، جز گران‌ترین فناوری‌های شناسایی افراد است و خرید این فناوری از عهده‌ی بعضی از سازمان‌ها برنمی‌آید.
• این فناوری نسبت به کیفیت عکس و تابش نور بسیار حساس است و باید عکس شما حتما شرایط خاصی داشته باشد تا بتواند توسط دستگاه شناسایی شود.
• تصویربرداری از عنبیه‌ی یک شخص بدون همکاری او عملا غیرممکن است.

جمع‌بندی

در این مقاله تصمیم داشتیم که فناوری تشخیص هویت با عنبیه‌ی چشم را برای شما توضیح دهیم. هرچه باشد این فناوری تقریبا فناوری تازه به دوران رسیده‌ای است و هنوز عده‌ی بسیاری زیادی از مردم وجود دارند که این فناوری را نمی‌شناسند. به همین دلیل گفتیم مقاله‌ای بنویسیم تا بتوانیم این فناوری مدرن را به شما معرفی کنیم. جالب است بدانید که یکی از مهم‌ترین موارد استفاده از سنسورهای تشخیص عنبیه، در دستگاه‌ حضور و غیاب تشخیص عنبیه جهان گستر است. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاهده‌ی لیست قیمت‌های این دستگاه، به سایت جهان گستر پارس مراجعه کنید و نسبت به مشاوره‌ی رایگان و مشاهده‌ی دموی دستگاه اقدام کنید.