کشف اولین معدن بزرگ لیتیوم در ایران و اهمیت آن برای کشور

اخیرا منابع خبری کشورمان از کشف اولین معدن لیتیوم ایران با ظرفیت 8.5 میلیون تُن سنگ لیتیوم در دشت قهاوند استان همدان خبر دادند. لیتیوم از مهم‌ترین عناصر مورداستفاده در باتری‌های یون‌-لیتیوم است، لذا امروزه از بنیان‌های صنعت الکترونیک و عنصری گران‌بها و راهبردی به‌شمار می‌رود. با کشف معدن لیتیوم همدان، ایران در زمره کشورهای صاحب ذخایر بزرگ لیتیوم در دنیا جای می‌گیرد. ضمنا ممکن است در آینده معادن لیتیوم دیگری هم در کشورمان کشف شود.

بعضی از کاربردهای لیتیوم

یکی از ویژگی‌های مهم و راهبردی لیتیوم استفاده از آن در ساخت باتری‌های قابل‌شارژِ لیتیوم‌یونی است که امروزه در خودروهای برقی، تلفن‌های‌ همراه، لپ‌تاپ‌ها، اسباب‌بازی‌های الکترونیک، پهپادها، دوچرخه‌های برقی و بسیاری دیگر از محصولات صنعتی استفاده می‌شوند.

گفتنی است که از هیدرید لیتیوم نیز برای ذخیره سوخت هیدروژن استفاده می‌شود. ضمنا از ترکیب لیتیوم با آلومینیوم، مس، منگنز و کادمیوم آلیاژهایی ساخته می‌شوند که در صنعت هواپیماسازی کاربرد دارند. به‌علاوه، کلرید لیتیوم در صنایع تهویه هوا و برومید لیتیوم در سامانه‌های سرمایشی کاربرد دارد. از لیتیوم در ساخت روان‌کارهای مخصوص سامانه‌های مکانیکی (مثل جعبه‌دنده‌ی خودرو) نیز استفاده می‌شود.  

ویژگی‌های لیتیوم

لیتیوم فلزی نقره‌ای، براق و نرم است و به‌آسانی بُرِش می‌خورد. لیتیوم کم‌چگال‌ترین و سبک‌ترین عنصر جامد جدول تناوبی است؛ ضمنا تنها فلز قلیایی است که در دمای عادی با نیتروژن وارد واکنش می‌شود و نیترید لیتیوم می‌سازد.

لیتیوم خالص در مجاورت هوا سریعاً اکسید می‌شود. لیتیوم با شعله سرخ می‌سوزد اما پس از آنکه باندازه کافی سوخت، رنگ شعله‌اش به سفید درخشان تغییر می‌کند.

بازیافت لیتیوم

لیتیوم چون عنصر نسبتا فراوانی است، بازیافت آن قبلا برای صنایع باتری‌سازی، شیشه‌ و سرامیک اولویت چندانی نداشت. اما با رشد بازار وسایل نقلیه برقی و افزایش تقاضای لیتیوم، احتمالا بازیافت آن رو به افزایش خواهد نهاد. البته بازیافت لیتیوم فرآیند پیچیده‌ای است. 

در حال حاضر شیلی و بولیوی از بزرگترین دارندگان ذخایر لیتیوم دنیا هستند. امیدواریم با برنامه‌ریزی درست، این ماده مهم و ارزشمند، پاسخگوی نیازهای فزاینده صنایع داخلی به این عنصر باشد و ضمنا نه به‌صورت خام بلکه در قالب محصولاتی با ارزش افزوده صادر شود تا به‌‌سهم خود، درآمد بیشتری نصیب کشور کند.