الزام عرضه کنندگان بازی‌های خارجی به پرداخت عوارض
تبلیغات
به نقل از دنيای اقتصاد نمایندگان مجلس در جریان بررسی بودجه ۱۴۰۲، سازمان امور مالیاتی را موظف کردند تا با همکاری وزارت ارشاد از عرضه کنندگان بازی‌های خارجی عوارضی معادل ۱۰ درصد اخذ کند. البته این موضوعی نیست که به یک باره مطرح شده باشد و جرقه‌های اولیه چنین تصمیمی، در زمان تدوین لایحه بودجه سال ۹۷ زده شده بود. پیشنهاد انجام چنین اقدامی از سوی حسن کریمی قدوسی، مدیرعامل وقت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای ارائه شده بود که البته در آن زمان با مخالفت بازی سازان مواجه شد.
بر اساس لایحه بودجه این عوارض قرار است صرف حمایت از بازی‌های داخلی شود؛ با این همه بازی سازان عنوان کرده‌اند که پنج، شش سالی می‌شود که هیچ حمایتی از بازی سازان نشده است و حالا در شرایطی که محدودیت‌های اینترنتی اخیر شرایط را برای این کسب و کارها بسیار دشوار کرده، قرار است مانع جدیدی نیز در مسیر رشد این صنعت قرار داده شود. نفس صنعت بازی در حالی در کشور ما به شماره افتاده است که این صنعت در تمام دنیا به عنوان یکی از مهم‌ترین و پردرآمدترین صنایع مدرن جهان شناخته می‌شود.
حمایت یا مانع تراشی؟
نمایندگان مجلس یکشنبه گذشته و دومین روز بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۲، در بخش درآمدی تبصره ۶ که مربوط به عوارض و مالیات است، با بند «ق» این تبصره موافقت کردند. بر اساس این بند؛ سازمان امور مالیاتی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است از عرضه کنندگان انواع بازی‌های خارجی قابل نصب در رایانه، تلفن‌های همراه و کنسول عوارضی معادل ۱۰ درصد قیمت فروش را اخذ و به حساب درآمد عمومی نزد خزانه داری کل کشور واریز کند. آن طور که در لایحه بودجه اشاره شده است این عوارض صرف حمایت از بازی‌های داخلی می‌شود البته ماجرای اخذ عوارض از بازی‌های خارجی، از زمان تدوین و تصویب لایحه بودجه سال ۹۷، آغاز شده است. در آن زمان حسن کریمی قدوسی، مدیرعامل وقت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای با توجیه اینکه شرایط اقتصادی بازی‌های خارجی با ایرانی یکسان نبوده و این موضوع عادلانه نیست، از اخذ عوارض از بازی‌های خارجی دفاع کرد. این طرح حمایتی در حالی ارائه شده است که بازی سازان در اثر گذاری آن برای بهبود شرایط صنعت گیم تردید دارند و معتقدند که اولویت انجام برخی اقدامات دیگر برای حمایت از این صنعت، بسیار بالاتر است. آنها اظهار می‌کنند که چنین رویکردی، حتی پای همین وارد کنندگان بازی‌های خارجی را که با سود حاصل از فعالیت‌شان، اندک حمایتی از بازی‌سازان ایرانی دارند نیز از این صنعت خواهد برید و چنانچه بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای عزمی برای حمایت از این صنعت دارد، بهتر است به جای اخذ عوارض و ایجاد محدودیت برای شرکت‌های وارد کننده، جلوی عرضه نسخه‌های غیر قانونی را بگیرد.
در همین راستا امیر شهیدی یکی از فعالان صنعت بازی سازی از نبود حمایت در صنعت بازی کشور گلایه کرده و می‌گوید که «حداقل پنج یا شش سالی می‌شود که هیچ حمایتی از صنعت بازی صورت نگرفته است. حالا در راستای دریافت عوارض از عرضه‌کنندگان بازی‌های خارجی باید گفت که اگر ارگانی در این صنعت بودجه‌ای هر چند ناچیز در اختیار داشته باشد که آن را صرف تسهیل‌گری، ایجاد زیرساخت یا از بازی سازها به شکل‌های مختلف حمایت کند در آن صورت می‌تواند این بودجه را به طر‌ق مختلف مانند دریافت عوارض از عرضه کنندگان بازی‌های خارجی بگیرند و فعالیت‌های مثبت‌شان را در این صنعت گسترش دهند ولی وقتی تا الان هیچ اقدامی در راستای تسهیل‌گری و حمایت صورت نگرفته است و حتی نمایشگاه خوبی هم که بتواند بازی‌ساز و بازیکن را به یکدیگر متصل کند، برگزار نشده حالا قرار است که از چه کسی عوارض گرفته و به چه کسی داده شود؟ اینها دغدغه‌های صنعت‌گری است که در این حوزه فعالیت می‌کند. از طرفی ما در صنایع دیگر در این موضوع تجربه داریم مثلا عوارض از خودروهای خارجی گرفتیم، اما آیا این موضوع به رشد خودروسازی داخلی کمک کرد؟»
شهیدی با بیان اینکه صنعت بازی سرمایه و سرمایه گذاری ندارد، می‌گوید که سرمایه گذاران به هزار و یک دلیل سرمایه خود را وارد این صنعت نمی‌کنند. وی می‌افزاید که «خیلی از استودیو‌هایی که بازی وارد می‌کردند با ورود بازی‌ها توانستند سرمایه جمع کرده و بعد خودشان تولید کننده شوند؛ یعنی یک سری ناشر بازی‌های خارجی در ایران وجود داشت که سرمایه در گردش این صنعت را زیاد کردند و در نهایت خودشان تولید کننده و ناشر بازی‌های داخلی در خارج از کشور شدند. حالا این داستان اخذ عوارض آخرین روزنه این صنعت را می‌بندد. ما در صنعت بازی به تولید کننده، ناشر داخلی و خارجی، رسانه، تسهیل‌گر، سرمایه و سرمایه‌گذار نیاز داریم. »
او در ادامه افزود که «تا امروز هیچ کمکی برای سامان دهی درست این ارکان وجود نداشته است و همین یک چرخه‌ای که یک سری از تولید کنندگان و ناشران درست کرده بودند که رقابت را در فضا بیشتر می‌کرد، خراب می‌کنند.» وی معتقد است: «در حال حاضر صنعت بازی داخلی خیلی راحت با بازی‌های بین‌المللی در پلتفرم‌هایی مانند کافه بازار و مایکت رقابت می‌کند؛ ما اگر قانون کپی رایت داشته باشیم بیشتر به بازی ساز و ناشر کمک خواهد کرد. با این همه اما در طول این مدت هیچ حمایتی از بازی سازها و صنعت بازی نشده است. »
آینده بحرانی صنعت گیم
امروزه صنعت بازی سازی از مهم‌ترین و پر درآمدترین صنایع مدرن جهان است. با این حال آن طور که پیدا است این صنعت در ایران نه تنها مورد حمایت قرار نگرفته است، بلکه باید با مشکلات بسیاری هم دست و پنجه نرم کند. چند ماهی می‌شود که محدودیت دسترسی به اینترنت، این صنعت را در کشورمان تحت الشعاع قرار داده و همین امر فعالین این حوزه را به شدت نگران کرده است. این محدودیت‌ها باعث شده تا بسیاری از نیروهای متخصص در این صنعت مهاجرت کنند یا به فکر تغییر شغل باشند. صنعتی که می‌توانست گردش مالی قابل‌توجهی داشته باشد این روزها در آستانه تعطیل شدن قرار گرفته است. ابوالفضل صادق، مدیر استودیو تتراپازل با تاکید بر اینکه مشکل محدودیت دسترسی به اینترنت، مشکل تمام بازی سازان است در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد که «بازی‌سازان و مسوولان ظاهرا حرف یکدیگر را متوجه نمی‌شوند. متاسفانه نتیجه این رویه چیزی جز کوچ دسته‌جمعی نیروی انسانی و تیم‌ها به کشورهای همسایه نیست و در نهایت ریشه صنعت بازی‌سازی در کشور خشک خواهد شد.» وی می‌گوید که باید این واقعیت را بپذیریم که اگر تا سال آینده این وضعیت ادامه داشته باشد، ما دیگر بازی ساز نخواهیم داشت و بازار ایران از اولویت بازی سازان خارج خواهد شد؛ در نتیجه این امر نیز فروشگاه‌های ایرانی اپلیکیشن، صرفا بازی‌های تولید خارج را عرضه خواهند کرد.
صادق در ادامه افزود که ما بازی‌هایی داریم که هم در داخل کشور و هم خارج از کشور کاربر دارند. با توجه به اینکه ارتباط ما از نظر کیفی با کاربران‌مان بسیار پایین آمده است؛ ما باید از یک سری کاربر بگذریم؛ یعنی بپذیریم که یا کاربرهای داخل ایران را از دست بدهیم یا کاربرهای خارج از کشور را. چرا که مجبوریم تنها در یکی از این دو جا سرورها را نگه داریم. وی تاکید کرد که بازی سازانی که حجم کاربرهای خارجی‌شان بیشتر است، عمدتا کاربرهای خارج از کشور را نگه می‌دارند و قید کاربران داخلی را می‌زنند. از سوی دیگر نیز بازی سازانی که کاربران ایرانی بیشتری دارند هم ارتباط‌شان را به کاربرهای داخلی محدود می‌کنند. یعنی در نهایت بازی ساز باید انتخاب کند چگونه متضرر شود. او معتقد است که بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای صرفا مجری تصمیمات کلان در این حوزه است و آسیب‌های یک تصمیم مانند محدودیت دسترسی به اینترنت یا فیلتر شدن گوگل‌پلی از طریق این بنیاد، کارشناسی و بررسی نمی‌شود. صادق در همین راستا عنوان کرد که واقعیت این است که استارتاپ‌های بسیاری به دلیل چنین مشکلاتی از بین رفته‌اند. به دلیل فیلتر شدن گوگل‌پلی ۵۰ تا ۶۰ درصد درآمد بازی سازان از دست رفته است. به نظر من مشکل این است که مسئولان این حوزه نمی‌خواهند به پروسه پیگیری برای حل چنین مشکلاتی ورود پیدا کنند. این در حالی است که چنانچه به دنبال پیشرفت باشیم، باید کمی از منطقه امن خودمان خارج شویم؛ اما متاسفانه چنین اقدامی از سوی مسئولان مرتبط نمی‌بینیم.
در نهایت در شرایطی که نفس صنعت گیم به شماره افتاده، متولیان این بخش هنوز عزمی برای مشارکت دادن متخصصان در دستیابی به راهکاری نجات بخش ندارند. مدت‌ها است که سیاست گذاری‌های نسنجیده، سرمایه گذاران را به مشارکت در این بخش بی میل کرده و در نتیجه بی رونق شدن کسب و کارها، نیروهای انسانی نیز انگیزه خود را برای ادامه فعالیت از دست داده و ترجیح می‌دهند به فکر مهاجرت باشند.
