استراتژی اپل در قبال آیفون: تکه‌تکه کردن برای سود بیشتر

در ابتدای راه، در سال مالی ۲۰۰۷، تنها یک آیفون اورجینال وجود داشت. این گوشی تا سال ۲۰۱۲ و عرضه‌ی آیفون ۵، تنها فرزند خانواده‌ی آیفون‌های اپل به حساب می‌آمد. اما این روند با معرفی آیفون ۶ پلاس در سال ۲۰۱۳ و نمایشگر بزرگ‌تر آن تغییر کرد.

سال ۲۰۱۶، آیفون SE برای طرفداران گوشی‌های کوچک‌تر و دوست‌داران سادگی به جمع آیفون‌ها اضافه شد. سال بعد، شاهد عرضه‌ی سه مدل جدید بودیم. یکی از این مدل‌ها، آیفون X، بریدگی بالای صفحه‌نمایش (ناچ) عجیبی داشت، اما در عوض از نمایشگر باکیفیت OLED بهره می‌برد؛ بنابراین گزینه‌ی بهتری به نظر می‌رسید. بعدها هم نسخه‌ی ارزان‌تر XR و نسخه‌ی بزرگ‌تر Max از این مدل عرضه شدند.

سپس آیفون ۱۲ مینی با طراحی جمع‌وجورتر به بازار آمد، اما اپل چند سال بعد تولید آن را متوقف کرد. این اتفاق در حالی رخ داد که دیگر خبری از عرضه‌ی تنها یک یا دو مدل جدید در سال نبود. اپل حالا هر سال چهار مدل آیفون جدید معرفی می‌کرد و این روند را تا جایی پیش برده که مدل‌های مختلف را تا می‌توان فاصله می‌دهد. هدف اصلی این استراتژی، افزایش هرچه بیشتر میانگین قیمت فروش آیفون‌ها است.

در گذشته، مدل‌های مختلف آیفون تفاوت چندانی نداشتند و عمدتاً اندازه صفحه نمایش آن‌ها متمایزشان می‌کرد. حتی تفکیک بعدی به مدل‌های iPhone 14، Plus، Pro و Pro Max نیز از نظر مشخصات، طراحی یا عملکرد، تمایز چشمگیری به همراه نداشت.

با این حال، این رویکرد، زنگ خطری برای تکه‌تکه شدن بیشترِ خط تولید آیفون‌های اپل به شمار می‌رفت. نه تنها مدل‌های پایین‌رده iPhone 14 و 14 Plus با نمایشگرهای کندتر و دوربین‌های ضعیف‌تر عرضه شدند، بلکه از پردازنده‌های سال گذشته نیز بهره می‌بردند. این موضوع برای طرفداران اپل عجیب بود، چرا که آن‌ها عادت داشتند با هر آیفون جدید، حتی آیفون 13 مینی کوچک، جدیدترین و بهترین پردازنده را دریافت کنند. جالب اینکه این مدل کوچک نیز از همان تراشه نسخه قدرتمند Pro Max بهره می‌برد.

اما با رسیدن به سری آیفون 15، استراتژی تجاری اپل برای ایجاد تمایز بیشتر بین آیفون‌ها و سوق دادن کاربران به سمت مدل‌های گران‌قیمت‌تر، کاملاً واضح شد.

تفاوت در صفحه نمایش، پردازنده، حافظه و اندازه همچنان وجود داشت، اما اپل تنها مدل iPhone 15 Pro Max را به قابلیت جدید و مهم خود، یعنی دوربین با زوم پریسکوپی، مجهز کرد. این قابلیت انحصاری برای نسخه مکس در نظر گرفته شده است.

حال این سوال مطرح می‌شود که سری آیفون 16 با چهار اندازه مختلف صفحه نمایش چه وضعیتی خواهد داشت؟

هوشمندسازی اپل، شکاف نرم‌افزاری را عمیق‌تر می‌کند

مشخصات و ویژگی‌های فیزیکی آیفون‌ها یک موضوع است، اما به نظر می‌رسد اپل قصد دارد فاصله‌ی نرم‌افزاری آیفون‌ها را نیز بیشتر کند. مجموعه هوش مصنوعی «Apple Intelligence» که در مراسم WWDC 2024 معرفی شد، در حال حاضر تنها روی آیفون 15 پرو و 15 پرو مکس اجرا می‌شود. حتی با وجود تراشه‌ی مشابه، آیفون‌های ارزان‌تر از هوش مصنوعی اپل بی‌بهره می‌مانند. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که حتی با معرفی سری آیفون ۱۶، اپل همچنان به رویه‌ی تمایزگذاری بین مدل‌های مختلف خود ادامه خواهد داد. طبق شایعات، هر دو مدل آیفون ۱۶ و ۱۶ پلاس از تراشه‌ی قدرتمند A18 اپل بهره خواهند برد که همان تراشه‌ی به‌کار رفته در مدل‌های گران‌تر پرو است. با این حال، به نظر می‌رسد قدرت پردازش تنها عامل تعیین‌کننده‌ی اجرای قابلیت‌های جدید نباشد.

مینگ-چی کو، تحلیلگر شناخته‌شده‌ی اپل، دلیل اجرای نشدن ویژگی‌های هوش مصنوعی اپل (Apple Intelligence) روی آیفون ۱۵ را کمبود رم (RAM) در مدل‌های ارزان‌تر عنوان می‌کند. او اشاره می‌کند که هرچند تراشه‌ی M1 که هوش مصنوعی اپل روی آن اجرا می‌شود، از نظر قدرت پردازشی (سرعت) پایین‌تر از تراشه‌ی A16 به کار رفته در آیفون ۱۵ است، اما دستگاه‌های مجهز به تراشه‌های M1 و A17 Pro (موجود در آیفون ۱۵ پرو و پرو مکس) همگی از حداقل ۸ گیگابایت رم بهره می‌برند.

این موضوع نگرانی‌هایی را در مورد برنامه‌های آتی اپل ایجاد می‌کند. با پیشرفت هوش مصنوعی و افزایش پیچیدگی مدل‌های LLM (مدل‌های زبان بزرگ با میلیاردها پارامتر)، نیاز به حافظه‌ی رم (DRAM) بیشتر برای اجرای روان این قابلیت‌ها اجتناب‌ناپذیر خواهد شد.

باید منتظر ماند و دید که آیا اپل از این استراتژی برای تمایز بیشتر بین مدل‌های رده بالا و پایین خود استفاده می‌کند یا خیر. این رویه می‌تواند باعث نارضایتی کاربرانی شود که مجبورند برای دسترسی به جدیدترین قابلیت‌های نرم‌افزاری، هزینه بیشتری برای خرید مدل‌های گران‌تر آیفون پرداخت کنند.

با دیدن اینکه اپل حتی حاضر نیست آیفون ۱۶ با نمایشگر کند و دوربین دوگانه‌ی ضعیف را به ۸ گیگابایت رم مجهز کند، چندان غافلگیر نمی‌شویم. اپل تاکنون در زمینه‌ی مشخصات فنی آیفون‌های ارزان‌ترش بسیار محتاطانه عمل کرده است. البته اگر بخواهد قیمت آیفون ۱۶ و ۱۶ پلاس را بالا ببرد، در آن صورت «هوشمندسازی اپل» نقش خود را در تکه‌تکه کردنِ بازار آیفون‌ها به بهترین شکل ممکن ایفا خواهد کرد.

استراتژی اپل در قبال آیفون‌ها کاملاً مشخص است: تکه‌تکه کردنِ بازار برای کسب سود بیشتر. با عرضه‌ی سری آیفون ۱۶، این رویکرد بیش از پیش خودنمایی می‌کند. هر یک از چهار مدل این سری نه تنها از نظر مشخصات، قیمت و قابلیت‌های نرم‌افزاری، بلکه برای اولین بار، از نظر اندازه‌ی صفحه نمایش نیز متمایز خواهند شد.

فاصله‌ی زیاد بین آیفون‌های مختلف، یک دلیل واضح دارد: سودآوری برای اپل. این رویکرد باعث شده تا افراد به سراغ خرید آیفون‌های گران‌قیمت‌تر بروند و تمایلی به مدل‌های ارزان‌تر نشان ندهند.

این روند با سری آیفون ۱۴ آغاز شد. در این سری، مشخصات فنی مدل‌های Pro به‌طور قابل‌توجهی از مدل‌های معمولی بالاتر رفت. فروش مدل‌های پروی آیفون ۱۴ تقریباً دو برابر مدل‌های پروی آیفون ۱۱ در طول یک سال در بازار بود. طبق آمار وب‌سایت Statista، آیفون ۱۴ پرو مکس نیز در اوایل سال جاری، بالاترین نرخ پذیرش را به خود اختصاص داد.

این روند با جدیدترین مدل‌های پروی اپل و تمایل مشتریان به گران‌ترین آیفون این شرکت ادامه یافته است. طبق گزارش‌های Counterpoint، آیفون ۱۵ پرو مکس در حال حاضر پرفروش‌ترین گوشی جهان است. این واقعیت که این عنوان به گران‌ترین و حرفه‌ای‌ترین آیفون اپل با قیمتی فراتر از هزار دلار رسیده، به خوبی نشان می‌دهد که استراتژی تکه‌تکه کردنِ بازار تا چه حد باعث افزایش سودآوری اپل شده است.

حالا به نظر می‌رسد شعار "هوش مصنوعی برای همه" اپل رنگ باخته است، به خصوص زمانی که استراتژی این شرکت را با رویکرد شرکت‌هایی مانند اوپو مقایسه کنیم. اوپو که متعهد به همه‌گیر کردن هوش مصنوعی است، هفته آینده اولین گوشی‌های میان‌رده را با همان قابلیت‌های هوش مصنوعی پرچم‌داران خود روانه‌ی بازار می‌کند.

با گذشت زمان، کاملاً واضح شده که اپل صرفاً به این دلیل که استراتژی تکه‌تکه کردنِ بازار برای آن‌ها سودآور بوده، به این رویه ادامه خواهد داد و کاربران را به سمت مدل‌های گران‌تر سوق می‌دهد. این استراتژی جواب داده و انحصاری کردنِ قابلیت‌های «Apple Intelligence» تنها باعث تشدید این روند برای افزایش هرچه بیشترِ میانگین قیمت فروش آیفون (که هم‌اکنون رکورددار است) می‌شود.