با عقب‌ افتادگی در شاخص‌های ICT به مرحله قرمز رسیده‌ایم

به نقل از سیتنا رئیس اتحادیه صادر کنندگان صنعت مخابرات ایران، گفت که امروزه تحولات قابل توجهی در دنیا در حوزه فناوری‌های نوین در حال رخ دادن است و اگر همسو با آنها حرکت نکنیم، به کشوری عقب افتاده تبدیل می‌شویم؛ به عبارت دیگر اگر پیش نیازهای تکنولوژی‌ها را در زمان مناسب، فراهم نکنیم، بدیهی است که به کشوری منفعل تبدیل شویم. در حال حاضر بین توسعه یافتگی و رفاه کشورها با شاخص‌های ICT رابطه مستقیمی وجود دارد و کشورهایی با رفاه بالاتر، دارای بالاترین شاخص‌ها در ICT هستند. دولت باید به شاخص‌های فناوری همچون شاخص آلودگی نگاه کند؛ چرا که در این شاخص‌ها به مرحله قرمز رسیده‌ایم و اگر برای ارتقای آن فکری نکنیم، عقب افتاده‌تر می‌شویم.

دکتر داوود ادیب پیرامون رویکرد کشورهای توسعه یافته در مواجهه با فناوری‌های نوین، توضیح داد که اگر طی یکی دو دهه اخیر به تحولات و رخدادهایی که در حوزه صنعت، در کشورهای توسعه یافته اتفاق افتاده است نگاه کنید، مشاهده می‌کنید که رویکرد فعالیت‌ها از صنایع ماشین محور و همچنین نفت و گاز، تغییر جهت داده و به سمت صنایع های‌تک و فناورانه سوق یافته است. با تامل در رتبه بندی‌های مختلفی که در برخی از منابع آماری کشورهای توسعه یافته بر اساس شاخص‌های مرتبط صورت می‌گیرد، مانند رتبه بندی فورچون 500] فهرستی از 500 شرکت بین‌ المللی برتر در صنایع مختلف که به صورت سالیانه توسط مجله فورچون رتبه‌ بندی و منتشر می‌شود.] مشاهده می‌کنید که اخیرا محوریت به سمت فناوری‌های نوین و از جمله  فناوری‌های حوزه اطلاعات و ارتباطات سوق یافته و در رتبه‌های 1 تا 10 شرکت‌های مطرحی قرار گرفته‌اند که پیش تر از این شرکت‌های خودرو سازی و شرکت‌های کارگر محور در آن جایگاه قرار گرفته بودند.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران، ادامه داد که این یک روند جهانی است و دیر یا زود همه کشورها با این موضوع روبرو خواهند شد که منابع طبیعی در حال تمام شدن است و می‌بایست به فناوری‌های نوین توجه نمایند. ما در مقطعی از این تحولات جهانی قرار گرفته و به این نتیجه رسیدیم که در پارادایم شیفتی که در صنعت رخ می‌دهد، اتحادیه صنعت مخابرات ایران را با استراتژی صادرات که وجه متمایز ما با سایر تشکل‌های نزدیک بود، راه‌ اندازی نماییم.

ادیب پیرامون راهبری شرکت‌های مخابراتی در حوزه بین‌ الملل توسط اتحادیه گفت که ما در حوزه ارتباطات بستر سازی خوبی کرده‌ایم. صادرات فعل تصمیمی و بر خط نیست بلکه یک فرایند است و دوره زمانی نیاز دارد تا شرکت‌ها آمادگی پیدا کنند. برای این موضوع در جهان شاخص در نظر گرفته شده است و بر اساس آن کشورها را طبقه بندی می‌کنند. صادرات با شاخصی به نام ECI‌ (Economy Complexity Index) در دنیا سنجیده می‌شود که پیچیدگی صادرات را بررسی می‌کند، یعنی کشورهایی که پیچیدگی صادرات‌شان بالاتر باشد، موقعیت صادراتی بالاتری دارند. معادل شاخص پیچیدگی اقتصادی، شاخص پیچیدگی محصول یا (Product Complexity index) PCI است که غالبا به کار می‌رود.

وی ادامه داد که همان طور که مشخص است شاخص پیچیدگی اقتصادی در واقع ترکیبی از دانش فنی، زیرساخت‌ها، مهارت نیروی کار و فناوری تولید محصول در یک اقتصاد را که در کالای صادراتی تبلور پیدا می‌کند را در بر می‌گیرد و آن چیزی است که ما در اتحادیه به دنبال آن هستیم. کاری که ما می‌کنیم در حوزه فناورانه است، پس پیچیدگی بالاتری دارد. این شاخص اقتصادی معادل شاخص صادراتی است، بنابراین هم پیچیدگی محصول یا خدمات  بالاتری را داریم به جهت فناورانه بودن و هم پیچیدگی اقتصادی که پیش نیاز شاخص صادراتی است .

ادیب ادامه داد که امروز تعداد قابل توجهی از شرکت‌های ما یاد گرفتند که در کشورهای دیگر فراتر از صادرات، تولید محصول داشته باشند. بر اساس اطلاعاتی که داریم طی پنج سال گذشته با تلاش هایی که در نمایشگاه‌های مختلف صورت گرفته است، در حال حاضر بستر خوبی برای حضور و فعالیت‌های برون مرزی ایجاد شده است و اگر پروتکل مراوداتی مناسبی بین دولت‌ها صورت پذیرد و ارتباطات اولیه بین طرف‌های تجاری دو طرف شکل گیرد که به صراحت می‌توان نقش دولت‌ها را بیش از 50 درصد از فرایند شکل گیری این مناسبات دانست ، می‌توانیم از این فرصت استفاده بهینه‌ای را داشته باشیم.

رئیس اتحادیه صادر کنندگان صنعت مخابرات ایران پیرامون اقدامات موثر اتحادیه برای رفع موانع و مشکلات شرکت‌های مخابراتی هم گفت که بخشنامه 23 شهریور 1401 که مورد تصویب دولت قرار گرفت، شاید نتیجه زحمات و اقداماتی بود که اتحادیه از چند سال پیش در حوزه قراردادهای یک طرفه انجام داد. در آن زمان، به کرات مطرح کردیم که قراردادهای یک طرفه عادلانه نیست و باید اصلاح شود تا  شاید یک مشکل از صدها مشکل تولید کننده مرتفع شود. از قوه قضائیه درخواست کردیم، با معاونت اقتصادی دادستان کل کشور جلساتی داشتیم. با وزیر صمت وقت نیز جلسات متعددی داشتیم که نتیجه بخش بود. یکی از پیامدهای این پیگیری‌ها همین بخشنامه بود و تصویب شد که سازمان‌های دولتی که از تولید کنندگان خریدی را انجام می دهند، در قراردادها ملزم هستند بحث جرایم مربوط به کارفرما را در صورت تاخیر بپذیرند و اگر انجام نشود ترک فعل محسوب شود که تکلیف ترک فعل نیز در قانون مشخص است‌.

ادیب ضمن تاکید بر لزوم حرکت در مسیر فناوری‌های نوین گفت که امروزه تحولات قابل توجهی در حوزه فناوری‌های نوین در حال رخ دادن است و اگر همسو با آنها حرکت نکنیم، به کشوری عقب افتاده تبدیل می‌شویم. اگر پیش نیازهای تکنولوژی‌ها را در زمان مناسب، فراهم نکنیم بدیهی است که کشوری منفعل بشویم. در رابطه با اینترنت اشیاء نیز ابتدا گفتیم ببینیم باقی کشورها چه می‌کنند و سپس ما ادامه دهیم. الان می‌بینیم که اینترنت اشیا زیر بنای متاورس شده است و کشورها وارد عصر متاورس شده‌اند. کشورهای توسعه یافته این فنــاوری‌ها را به عنوان یک پارادایم غالب در دنیا در حال استفاده هستند، از همان متاورس گرفته تا بحث داده کاوی (Data Mining) که تحول بزرگی را در حال شکل دهی هستند.

وی ادامه داد که تا زمان کوتاهی دیگر خواهیم دید که Chat GPT چه اتفاقاتی را در مدل‌های تصمیم گیری رقم خواهد زد، در این دهه حاضر تحولات بزرگی در سطح جهانی خواهیم داشت. اگر از این موارد عقب باشیم، از قطار پرسرعت تکنولوژی دور خواهیم شد و دسترسی ما به آن، مشکل و به عبارتی امری محال خواهـد شــد، من فکــر می کنم نقش تشکل‌ها در این امر یعنی آگاه سازی و تلنگر به نهادهای بازدارنده، مهم است و آگاه سازی مطالبات مردم را بالا خواهد برد.

ادیب گفت که این آگاه سازی از مدت‌ها پیش شروع شده است ، همایش متاورس را در شرایط کرونایی برگزار کردیم که بیش از 200 نفر از متخصصین ، نخبه‌ها و مدیـــران سازمــان‌ها حضور فیزیکی داشته و چند صد نفر هم به صورت بر خط در جریان آن قرار گرفتند. این رویداد که استقبال زیادی از آن شد، مقدمه‌ای شد برای اینکه دولتمردان بدانند این اتفاق  دیر یا زود در حال رخ دادن است، این موضوع نشان‌گر این است که نقـش تشکل‌ها را باید پر رنگ دید. ما، در تمام جلسات خود در وزارت‎خانه‌های صمت و ارتباطات همواره چند نکته را مد نظر داشتیم، اینکه نیازی به آمار سازی نیست، بلکه شاخص‌های جهانی را باید مدنظر گرفت و اینکه جایگاه ایران در این شاخص‌هـــا را می بایست مد نظر قرار داد. شاخص‌های IDI، NRI و  GI برای همین منظور هستند و هر کدام از اینها خط کشی برای ارزیابی‌ در حوزه‌هایی هستند که ما می‌بایست در آنها بهبود یابیم. دولت باید به این شاخص‌ها همچون شاخص آلودگی نگاه کند، ما در این شاخص‌ها به مرحله قرمز رسیده‌ایم و باید دولت برای ارتقای آن فکر کند وگرنه عقب افتاده‌تر می‌شویم.

ادیب در پایان تکید کرد که در حال حاضر بین توسعه یافتگی و رفاه کشورها با شاخص های ICT رابطه مستقیمی وجود دارد و کشورهایی که رفاه بالاتری دارند، کشورهایی هستند که بالاترین شاخص ها را در ICT دارند. در سیاست گذاری داخل کشور، مدل حکمرانی از حاکمیت به اتاق بازرگانی و از اتاق به تشکل‌ها، زنجیره وار است و هر کدام از این ها  قدرت خود را از نهادهای بالادستی می گیرند.