عکاسی دقیق 2: اهمیت و مزایای سه‌پایه دوربین عکاسی
تبلیغات
شاید سه‌پایه دوربین در نگاه نخست وسیله‌‌ای غیرضروری به نظر برسد که کاربرد محدودی دارد و فقط کسانی که پول اضافی دارند سراغش می‌روند. اما اگر می‌خواهید با نگاهی نو از این جهان شگفت‌انگیز عکاسی کنید، سه‌پایه خیلی به کمک‌تان می‌آید، چون برخی از قابلیت‌های دوربین را زمانی می‌توان به کار برد که دوربین، بی‌حرکت باشد. البته گاهی که سه‌پایه در دسترس نیست می‌توان دوربین را روی میز، تخته‌سنگ، یا جایی مرتفع جای داد و نسبت به موضوع تنظیمش کرد. اما همیشه چنین محل و موقعیتی فراهم نیست و دقت و آزادی عمل چندانی هم ندارد. ضمنا چون دوربین و تجهیزات آن معمولا گران‌قیمت هستند، بهتر است از سه‌پایه استفاده شود تا ثبات و امنیتش بیشتر باشند.
و اینک برخی از مزایا و کاربردهای سه‌پایه دوربین عکاسی...
سه‌پایه دوربین عکاسی و جلوگیری از لرزش دوربین
مهم‌ترین مزیت سه‌پایه دوربین عکاسی این است که دوربین را ثابت نگه می‌دارد و از لرزش آن جلوگیری می‌کند. تقریبا همه دیگر مزایای سه‌پایه دوربین عکاسی نیز ذیل همین مزیت تعریف می‌شوند. وقتی دوربین‌تان ثابت باشد، می‌توانید سرعت شاتر را هر اندازه که لازم است کاهش دهید؛ جهت دوربین را با دقت بیشتری تغییر دهید تا به ترکیب‌بندی مطلوب برسید؛ حتی دورتر از دوربین عکاسی کنید و...
گفتنی است که هر چه فاصله کانونی لنز بلندتر یا به‌عبارتی لنز تله‌فوتو باشد، ثبات دوربین اهمیت بیشتری می‌یابد، زیرا حتی حرکات خفیف دوربین نیز در آن فاصله، قاب تصویر را به‌طرز چشمگیری جابه‌جا می‌کند. به‌همین علت در برخی از گونه‌های عکاسی مثل عکاسی از حیات وحش که عکاسان ناچارند دور از جانوران با لنزهای تله از آن‌ها عکاسی کنند، گاهی استفاده از سه‌پایه دوربین اهمیت مضاعفی دارد.
سه‌پایه دوربین عکاسی و کاهش سرعت شاتر
گاهی برای جبران کمبود نور محیط و گاهی برای ایجاد جلوه‌های نوآورانه ناچارید سرعت شاتر را کاهش دهید. در دوربین‌های مکانیکی وقتی سرعت شاتر کاهش می‌یافت، پرده شاتر مدت زمان بیشتری از مقابل فیلم کنار می‌رفت تا نور بیشتری به فیلم بتابد. در دوربین‌های دیجیتال که حسگر جایگزین فیلم شده است، روشن شدن حسگر همان کار کنار رفتن پرده شاتر را شبیه‌سازی می‌کند. اما نتیجه کار در هر دو یکی است. برای این‌که عکس‌ها تار نشوند، تا وقتی شاتر بسته نشده است، دوربین نباید لرزش و حرکتی داشته باشد. اگر سرعت شاتر بسیار کم باشد، حتی لرزش و حرکات خفیف نیز به تار شدن عکس منجر می‌شود.
و برعکس، هر چه سرعت شاتر بیشتر باشد، نیاز به سه‌پایه کاهش می‌یابد. مثلا اگر سرعت شاتر دوربین روی 1/500 (یک‌پانصدم) ثانیه تنظیم شده باشد، لرزش دست‌ها روی عکس‌ها تاثیری ندارد، چون 1/500 ثانیه، بیش از سرعت لرزش عادی دست‌هاست. درنتیجه، پیش از آن‌که لرزش دست روی عکس تاثیر بگذارد، شاتر دوربین عمل می‌کند و عکس ثبت می‌شود. اما اگر بخواهید با سرعت شاتر کم، مثلا 1/10 ثانیه یا کندتر از آن عکاسی کنید، قطعا لرزش دوربین به تار شدن عکس‌ها منجر می‌شود و این‌جاست که سه‌پایه دوربین به کار می‌آید. در صورت استفاده از سه‌پایه دوربین می‌توانید سرعت شاتر را هر قدر که می‌خواهید کاهش دهید. برای هرچه آشکارتر شدن مزیت عکاسی با سرعت شاتر کم، تنها به دو نمونه از کاربردهای آن اشاره می‌شود.
کاستن از سرعت شاتر برای نوآوری
شاید تاکنون عکس‌های زیادی دیده باشید که در آن‌ها آب رودخانه، سفید و انبوه و ابرهای آسمان، یک‌دست و ممتد به نظر می‌رسند. رمز ثبت این‌گونه عکس‌ها کاستن از سرعت شاتر است. وقتی سرعت شاتر را کاهش می‌دهید، شاتر مدت زمان بیشتری باز می‌ماند؛ لذا روند حرکت آب یا ابرها را ثبت می‌کند و درنتیجه، آب رودخانه یا ابرهای آسمان را مانند توده‌ای سفید و یک‌دست نشان می‌دهد. با استفاده به‌جا از قابلیت کاهش سرعت شاتر دوربین می‌توان عکس‌های نوآورانه‌ای گرفت. اما برای ثبت چنین عکس‌هایی دوربین باید ثابت باشد و قاعدتا سه‌پایه دوربین عکاسی لازم است.
کاستن از سرعت شاتر برای جبران نور کم محیط
گاهی نور کم محیط وادارتان می‌کند سرعت شاتر را کاهش دهید. اگر منبع نور مصنوعی (چراغ‌های محیطی، فلاش و...) در دسترس نباشد، عکاسی در شب و نیز در محیط‌های کم‌نور مشکل می‌شود. معمولا در چنین شرایطی سه راه دارید که می‌توانید ترکیبی از آن‌ها را برگزینید: درجه ایزو دوربین را افزایش دهید (که در این‌صورت، نویز عکس‌های‌تان نسبتا افزایش می‌یابد)؛ دیافراگم بازتری انتخاب کنید (که در این‌صورت، عمق میدان کاهش می‌یابد) و یا سرعت شاتر را کاهش دهید تا نور بیشتری به حسگر یا فیلم عکاسی بتابد و کمبود نور محیط جبران شود. اما برای کاهش هرچه بیشتر سرعت شاتر، دوربین باید بی‌حرکت باشد و لذا سه‌پایه دوربین عکاسی لازم به نظر می‌رسد.
سه‌پایه عکاسی و تثبیت دوربین در ارتفاع و موقعیت مناسب
گاهی لازم است که عکاس، دوربین را بالاتر یا پایین‌تر از قد خود تنظیم و تثبیت کند. ثابت نگه داشتن طولانی‌مدت دوربین با دست، در حالتی غیر از حالت طبیعی بدن، کار سختی است. اما با استفاده از سه‌پایه عکاسی می‌توان دوربین را در جایی بالاتر یا پایین‌تر از حد متعارف نیز تثبیت کرد. ضمنا چون امروزه تقریبا همه دوربین‌های دیجیتال، نمایشگر چرخان دارند، عکاس فارغ از ارتفاع دوربین می‌تواند چشم‌انداز مقابل دوربین را با چرخاندن نمایشگر به‌سمت خود، ببیند و قاب تصویر را تنظیم کند. علاوه بر این، سه‌پایه عکاسی، حرکت دادن دوربین در راستای محور افقی و عمودی برای یافتن کادر مناسب را تسهیل می‌کند.
سه‌پایه دوربین و عکاسی از دور!
عکاس تنهایی را تصور کنید که ناچار است شخصا در صحنه عکاسی دخالت کند تا به ترکیب‌بندی مدنظرش در عکس دست یابد؛ مثلا توپی را در موقعیتی خاص به هوا پرتاب کند و در آن حال از آن عکس بگیرد. شاید عکاس نتواند هر دو کار را هم‌زمان انجام دهد، اما می‌تواند با استفاده از سه‌پایه عکاسی، قاب تصویر و زمان‌سنج دوربین را تنظیم و سپس طوری که در عکس دیده نشود، مقابل دوربین توپ را به هوا پرتاب و ترکیب‌بندی مربوطه را عکاسی کند. بدیهی است که اگر عکاس بخواهد از خودش عکس بگیرد نیز همین مزیت سه‌پایه عکاسی، به کمکش می‌آید؛ به‌ویژه که امروزه بسیاری از دوربین‌های میان‌رده و پیشرفته به تراشه وای‌فای مجهز هستند و می‌توان با دستگاه کنترل بی‌سیم یا با نرم‌افزاری که روی تلفن هوشمند نصب می‌شود نیز دور از دوربین بود و عکس گرفت.
سه‌پایه دوربین عکاسی و انتظار برای ثبت لحظه موردنظر
در برخی از گونه‌های عکاسی مثل عکاسی از حیات وحش و طبیعت و عکاسی از صاعقه، صبر و انتظار اهمیت بسیاری دارد. عکاسی که می‌خواهد از صاعقه عکس بگیرد، نمی‌داند که دقیقا چه زمانی صاعقه خواهدزد و برق صاعقه کجای آسمان را خواهدشکافت. پس عکاس باید دوربین را به‌سمت محدوده صاعقه تنظیم کند و سرعت شاتر را نیز کاهش دهد تا هر گاه زمان را مناسب یافت، شاتر بزند. انجام هر دو کار یعنی ثابت ماندن دوربین در جهت مناسب و نیز عکاسی با سرعت شاتر پایین، نیازمند سه‌پایه دوربین عکاسی است.
سه‌پایه، تکیه‌گاهی برای دوربین‌ها و تجهیزات سنگین عکاسی
برخی دوربین‌ها به‌ویژه دوربین‌های حرفه‌ای تک‌لنزی انعکاسی (SLR) معمولا سنگین هستند. وقتی عکاس بخواهد از تجهیزات دیگری همچون لنز تله، فلاش، فیلتر و... نیز بهره ببرد، نگه داشتن دوربین در دست و تنظیم دقیق قاب تصویر بسیار سخت می‌شود. استفاده از سه‌پایه دوربین در چنین مواقعی تقریبا ضروری است.
نکته پایانی: انتخاب سه‌پایه مناسب
سه‌پایه‌های دوربین عکاسی گونه‌های متفاوتی دارند. وزن، اجزای متحرک، جنس مواد به کار رفته، ارتفاع و قیمت سه‌پایه از جمله ویژگی‌های مهمی است که پیش از خرید باید به آن توجه کرد. ضمنا سه‌پایه مخصوص عکاسی با سه‌پایه مخصوص ضبط ویدیو تفاوت دارد. پس بسته به این‌که هدف کاربر، عکاسی یا ضبط ویدیو است، باید سه‌پایه مناسب همان کار را برگزیند.
