اشتیاق شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در تجارت الکترونیک ایران

تا قبل از برداشته شدن تحریم‌ها، تقریبا هیچ شرکت خارجی‌ای به‌سادگی امکان ورود به بازار ایران و تجارت در کشور ما را نداشت. اما حالا که تحریم‌ها برداشته شده، بسیاری از شرکت‌های خارجی شرایط ورود به این بازار را مناسب دیده‌اند و مشتاقانه به دنبال ورود به بازار کشورمان هستند.
از آنجا که کشور ما در دوران تحریم به سمت خودکفایی گام برداشته، بیشتر صنایع به سمت تولیدکنندگان داخلی رفته است و بازار تجارت الکترونیک نیز از این قضیه مستثنی نیست.

اهمیت بازار تجارت الکترونیک در ایران

می‌توان گفت 39 درصد ایرانیان حداقل یک بار در ماه خرید اینترنتی دارند. بنابراین برای شرکت‌های خارجی‌ای که می‌خواهند به بازار ایران وارد شوند سرمایه‌گذاری روی تجارت الکترونیکی در ایران هدف بسیار مناسبی است و بازار بزرگی را در بر می‌گیرد.
براساس آمار گرفته‌شده، 23 درصد ایرانیان در ماه، 16 درصد در طول هفته و 5 درصد در روز حداقل یک بار خرید اینترنتی انجام می‌دهند. وقتی از این افراد سوال می‌شود که در سه ماه گذشته خریدهای شما به چه کالاها و خدماتی مربوط می‌شد، مشخص می‌شود 34 درصد این خریدها به اپلیکیشن‌ها و کالاها و خدمات دیجیتالی، 27 درصد بلیت‌های مسافرتی، 23 درصد بازی و 22 درصد به کالاها و خدمات الکترونیکی مربوط می‌شود. 

در اولین و بزرگ‌ترین فروشگاه اپلیکیشن اندرویدی ایران، یعنی کافه بازار، بیش از 1300 اپلیکیشن موجود است و این اپلیکیشن هم‌اکنون 28 میلیون نصب فعال و بیش از 11 میلیون بازدید در طول هفته دارد. درواقع استارت‌آپ‌های خانگی مثل کافه بازار، با 85 درصد از سهم کل بازار فروش اپلیکیشن، سند بسیار خوبی برای قدرتمندی بازار فروش آنلاین ایران است.
شاید تحریم‌ها از ورود کمپانی‌های بزرگی مانند اپل، گوگل و آمازون جلوگیری کرده باشد، اما به جای آن خلا ایجادشده در کشور باعث شد تا کارآفرینان جدیدی در این عرصه به وجود بیایند. مثال دیگری که برای این شرایط وجود دارد دیجی کالا یا همان آمازون ایران است که، به گزارش منتشرشده از منبع اکونومیست، 150 میلیون دلار ارزش دارد و بیش از 80 درصد سهم بازار فروش آنلاین را در دست دارد. این دستاوردی بزرگ برای کمپانی‌ای است که در سال 2007 با 900 کارمند شروع به کار کرده و توانسته است رتبه چهارم پربازدیدترین سایت ایران را به خود اختصاص دهد.
یکی از رفتارهای خرید ایرانیان چانه‌زنی زیاد هنگام خرید کالاست. به گفته نازنین دانشور، موسس و مدیرکل سایت تخفیفان، با ارائه تخفیف‌های متنوع برای هر کالا می‌توان به‌سادگی برنامه‌ای بلندمدت در جهت ایجاد رابطه عمیق با مشتریان ایرانی اجرا کرد.
پس از اپلیکیشن و نرم‌افزار، مهم‌ترین دسته کسب‌وکار مربوط به لباس با 23 درصد، فروش بلیت مراسم و همایش‌ها 19 درصد، بیمه 19 درصد و 17 درصد مربوط به کالاهای الکترونیک است.

چرا اینترنتی خرید نمی‌کنیم؟

اما مهم‌تر از همه این است که چه چیز باعث شده تا 40 درصد مردم کشورمان به خرید اینترنتی روی نیاورند. آمارها و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین دلیل موثر در این مسئله عدم اطمینان به سایت‌های فروش اینترنتی است که 37 درصد این جامعه آماری را شامل می‌شود و 34 درصد دیگر نیز مربوط به عدم اطمینان به کیفیت کالاها و خدمات اینترنتی است. 31 درصد افراد خرید حضوری و دیدن کالای موردنظر خود را ترجیح می‌دهند و 23 درصد به پرداخت‌های آنلاین اعتماد ندارند. 23 درصد باقیمانده از این جامعه آماری نیز به دلیل نگرانی از بابت برگشت کالا، خرید حضوری را ترجیح می‌دهند.

به گفته حسین انتخابی، مدیر وب‌سایت بامیلو، دومین سایت بزرگ فروش اینترنتی در ایران، پرداخت‌های اینترنتی در ایران برخلاف تصور خارجی‌ها بسیار مطمئن است و تقلب در این پرداخت‌ها کمتر دیده می‌شود و این مقدار بسیار کمتر از تقلب در پرداخت‌های حضوری است. شاید این هم برای بیشتر مردم دنیا عجیب باشد که مردم ایران تا چه حد با پرداخت آنلاین سازگار شده‌اند و این سبک پرداخت جزئی از زندگی آنها شده است. 87 درصد فروشگاه‌های سراسر کشور دارای سیستم پرداخت الکترونیک هستند که از طریق اتصال به شبکه شتاب این پرداخت‌ها میسر می‌شود.
دکتر علی‌اکبر جلالی درباره رفتار خرید ایرانیان می‌گوید: ایرانی‌ها تمایل خاصی به پرداخت آنلاین دارند و این اتفاق از زمانی افتاد که بانک مرکزی مردم را به خرید الکترونیکی تشویق کرد و باعث پدید آمدن اطمینان بیشتر در مردم شد.

همچنین درصدی از ایرانیان از کارت‌های اعتباری کشورهای دیگر استفاده می‌کنند. این جامعه آماری 11 درصد کل مردم ایران را تشکیل می‌دهد که کارت‌های اعتباری مثل Visa Card و MasterCard دارند. استفاده از این کارت‌ها و داشتن آنها نشان‌دهنده این است که این درصد افراد گذرنامه کشور دیگری را هم دارند که به این کارت‌ها دسترسی پیدا کرده‌اند. بنابراین بازار فروش کارت‌های اعتباری خارجی نیز در ایران می‌تواند یک هدف معقول و منطقی برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در ایران باشد.